Volumeprocent

Het begrip volumeprocent (afgekort als % vol of vol.-%) of volumepercentage is een maat voor de concentratie van een stof in een mengsel. Het is de verhouding van het volume van de stof ten opzichte van het totale volume, uitgedrukt als percentage. In formule:

${\displaystyle {\text{volumeprocent}}={\frac {\text{volume van het bestanddeel}}{\text{volume van het mengsel}}}\times 100}$

Bij het volume van het bestanddeel gaat het om het volume van de stof in zuivere vorm. Zodra het bestanddeel met andere stoffen is gemengd, is het begrip volume van het bestanddeel namelijk niet meer goed gedefinieerd. Het is immers niet goed mogelijk om vast te stellen welk volume door de atomen of moleculen van de ene stof en welke door de andere atomen of moleculen van de andere stof wordt ingenomen.

Daarbij moet men tevens rekening houden met het feit dat de dichtheid van een mengsel niet eenvoudig het gewogen gemiddelde van de dichtheden van de bestanddelen is. Zo zal, als men 50 ml ethanol mengt met 50 ml water, het volume van het mengsel minder dan 100 ml zijn, ten gevolge van de moleculaire interacties. Een dergelijk mengsel bevat dus, op basis van de gegeven definitie van volumeprocent, meer dan 50% alcohol. Een 100ml-mengsel met 50% alcohol bevat dus meer dan 50 ml alcohol. En dus ook meer dan 50ml andere vloeistof.

Het volumepercentage kan worden gebruikt bij

• samengestelde stoffen, waarin nog druppeltjes, vezels of deeltjes van de verschillende samenstellende stoffen kunnen worden waargenomen;
• bij homogene mengsels, met name bij mengsels van gassen en bij homogeen gemengde vloeistoffen.